Het belang van etiquette en tradities bij een uitvaart
Een uitvaart hangt samen met een lange lijst van etiquette en tradities. Maar waarom hebben we ze eigenlijk nodig? Anne-Marie van Leggelo is etiquette-expert en eigenaar van Het Etiquette Bureau. Haar spraken we over het belang van etiquette en tradities bij uitvaarten. En vooral waarom we ze los van elkaar moeten zien.
Volgens Van Leggelo is het allereerst belangrijk om drie zaken altijd te onthouden: “Respect, houvast en vertrouwen”, stelt Van Leggelo. “Dat is de ‘driehoek’ die houvast geeft richting nabestaanden, ook in algemene zin. Het minst prettige wat een nabestaande namelijk kan overkomen, is het ervaren van ongemak tijdens een uitvaart. Sterker nog, nabestaanden zijn daar in de regel bang voor. Een strenge borging van etiquette is juist daarom ook zo belangrijk.”
Verschuiving van tradities
Er is echter wel een trend gaande die deze ‘strenge borging’ onder druk zet. Dat bevestigt ook Van Leggelo: “Vroeger had je geen uitvaarten op maat, maar die behoefte van nabestaanden lijkt nu explosief toe te nemen.” En dat beïnvloedt volgens haar ook de etiquette en tradities waar we ons aan vasthouden: “Je ziet bijvoorbeeld dat uitvaarten luchtiger zijn dan vroeger. Ze zijn nu meer gericht op het vieren van het leven. En dat is op zichzelf goed trouwens, het is een verschuiving van tradities. Bovendien is het gewoon een vraag vanuit de maatschappij waar je als uitvaartorganisatie op inspeelt.”
Etiquette of traditie?
Het gevaar zit hem in de interpretatie van etiquette en traditie: “Daar zit namelijk wel een verschil in. Meer luchtigheid is prima, maar je moet bijvoorbeeld wel weer uitkijken met humor. Dan heb je het namelijk weer over omgangsvormen. En dat is nou precies waar etiquette over gaat. Uitvaartorganisaties hebben daarin een belangrijke rol om dat verschil goed te bewaken. Niet voor zichzelf, maar voor nabestaanden.”
Trends in etiquette
Van Leggelo maakt een onderscheid tussen twee trends: “Nabestaanden voegen meer casual kleding toe aan hun outfit. In spijkerbroek naar een afscheidsceremonie gaan? Je ziet het steeds vaker. Niet zo lang geleden keek men nog vreemd op als je in spijkerbroek kwam. Maar kijk daar mee uit, het is niet altijd passend. Liever overdressed dan underdressed zou ik willen adviseren.” Uitvaartorganisaties daarentegen blijven zich wel vasthouden aan hun etiquette: “De traditionele hoge hoed, het voorlopen in een slipjas. Dat is etiquette die niet zo snel verdwijnt. En daar is een logische verklaring voor, namelijk herkenbaarheid. Ook herkenbaarheid is een uiting van respect en biedt houvast en vertrouwen voor nabestaanden.”
Omgangsvorm is de basis
Tradities zijn aan verandering onderhevig, etiquette zal altijd blijven bestaan: “Een vlag halfstok hangen, je telefoon uitzetten tijdens een ceremonie, niet praten tijdens de dienst zelf, een rouwstoet niet doorkruisen, niet te lang speechen en zeker niet te lang over jezelf. Ook dat zijn zaken die echt niet zomaar verdwijnen. Tradities zoals koffie en cake, die zijn niet langer de standaard meer. Een wijntje en een bitterbal achteraf moet tegenwoordig ook gewoon kunnen. Het is immers de wens van een overledene en het leidt bovendien niet tot ongemak. Als de omgangsvorm maar respectvol blijft, daar gaat het om.”
Omgangsvormen op social media
Waar we volgens Van Leggelo voor moeten oppassen, zijn de omgangsvormen op social media: “Daar gelden zeer zeker bepaalde omgangsvormen voor, ook al zijn ze veelal ongeschreven. Denk dus goed na voordat je iets plaatst. Je ziet bijvoorbeeld nu veel condoleances op social media verschijnen na een uitvaartceremonie. Maar wil je dat wel als nabestaande? En wat als je ‘slechts’ een kennis bent en een foto maakt van een condoleancekaart en deze deelt op social media?” Een nieuwe uitdaging voor uitvaartprofessionals is dan ook om mensen te informeren hoe om te gaan met social media na een overlijden: “Denk bijvoorbeeld aan het afsluiten van een account. Hierdoor voorkom je eventuele vervelende situaties waar nabestaanden op dat moment zeker niet op zitten te wachten.” Etiquette en tradities, verschuiven kan, maar het moet wel met respect gebeuren.
Over Anne-Marie van Leggelo
Anne-Marie van Leggelo is etiquette-expert en eigenaar van Het Etiquette Bureau. Met haar bedrijf heeft ze al honderden mensen geleerd hoe ze nog professioneler, stijlvoller en vol zelfvertrouwen overkomen in diverse sociale en zakelijke situaties.
