Online doodgaan. Hoe doe je dat eigenlijk?

Het is een onderwerp waar je niet snel over nadenkt: je digitale nalatenschap. De meeste mensen denken al snel aan een Facebook- of LinkedIn-account dat ‘even’ opgezegd moet worden. Online doodgaan behelst echter veel meer dan dat. Maar wat is het dan precies? En wat kun je doen als nabestaande? Directeur en digitaal forensisch specialist Sander van der Meer van Digitale Nazorg legt uit hoe het werkt.

Wie op Google zoekt naar online doodgaan komt vrij recente artikelen tegen met tips over je ‘digitale erfenis’. ‘Online doodgaan is een hele kunst’ kopte het Algemeen Dagblad in 2016. Sander van der Meer: “Vroeger stond vrijwel alles van en over jou op papier en bewaarde je die administratie ook thuis. Dat maakte alles veel eenvoudiger. En we zijn weliswaar al een tijdje online actief, maar online doodgaan is echt iets van de laatste jaren. Want ook na je dood zullen er altijd gegevens over jou in meer of mindere mate online beschikbaar blijven. Eigenlijk kun je dus niet online doodgaan.”

Wat is het dan wel?

Volgens Van der Meer is het vooral de vraag hoe er met jouw gegevens om moet worden gegaan als je dood bent: “Wat je eigenlijk wilt voorkomen, is dat er misbruik wordt gemaakt van jouw gegevens. Neem nou het voorbeeld van een Nederlandse zanger die onlangs in het nieuws kwam met nepaccounts. De nepaccounts die hij gebruikte, hadden allemaal een foto van een bestaand en levend iemand. Als je die gegevens zonder toestemming en voor eigen gewin gebruikt, dan kun je zomaar identiteitsfraude plegen. Dat wordt een ander verhaal als die persoon al is overleden.”

Geen privacy als je dood bent

Uit nadere research blijkt er door deze zanger ook een foto van een overleden vrouw te zijn gebruikt. Dit voorbeeld raakt volgens Van der Meer precies de complexiteit rondom het online doodgaan: “Sinds mei dit jaar is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van kracht. Deze zorgt onder andere voor bescherming van jouw persoonsgegevens. Die AVG geldt echter niet meer als je dood bent. Je kunt namelijk geen aangifte doen van aantasting van jouw privacy als je er zelf niet meer bent. Als je dus dood bent, dan heb je geen privacy meer.

Omdat accounts van bijvoorbeeld Apple, Microsoft, Google en Facebook ook na overlijden niet ‘overdraagbaar’ zijn, blijven in veel gevallen deze accounts actief: “Nabestaanden weten bovendien niet eens hoe deze accounts wel moeten worden beëindigd. Vervolgens kunnen criminelen de gegevens van een overleden persoon gebruiken als dekmantel. Bijvoorbeeld om aankopen te doen bij webwinkels of voor het huren van een ruimte om een wietkwekerij te beginnen. Dus hoe voorkom je dat er misbruik wordt gemaakt van je persoonsgegevens als je dood bent? En wat kun je als nabestaande doen als er niets is geregeld?”

Je rechten als nabestaande

Wat er met jouw online zichtbaarheid precies moet gebeuren, kun je vooraf vast laten leggen door een notaris. Maar uiteindelijk zijn het de nabestaanden die het moeten regelen: “En dat is eigenlijk al het eerste probleem waar je als nabestaande tegenaan loopt. Misschien heb je dan al wel de gebruikersnamen en wachtwoorden van de overledene, maar als je die gebruikt dan pleeg je simpelweg computervredebreuk. En zoals ik eerder al aangaf, een account is niet overdraagbaar. Je kunt dus eigenlijk niet zomaar even in het Dropbox- of Gmail-account van je geliefde kijken om naar foto’s te zoeken voor de begrafenis. Het gebeurt, maar feitelijk zou je je schuldig kunnen maken aan een misdrijf.”

Dit kun je wél doen

Het hebben van een ‘akte van overlijden’ en ‘verklaring van erfrecht’ is altijd je vertrekpunt als nabestaande: “Met die documenten kun je organisaties bellen of mailen om lopende abonnementen, accounts en profielen op te zeggen”, legt Van der Meer uit. “Lastiger wordt het als de overleden persoon in kwestie Bitcoins heeft. Wat als niemand daarvan op de hoogte is? En hoe kom je bij emotionele of belangrijke data op fysiek defecte apparatuur als gevolg van een ongeluk of ramp? Dat zijn situaties waar wij als Digitale Nazorg voor worden ingeschakeld. Wij kunnen nabestaanden dan ook volledig ontzorgen door dierbare data toegankelijk te maken en veilig te stellen. We kunnen zelfs WhatsApp-chats voor je vastleggen in een e-book of fysiek drukwerk.”

De oplossing om het zelf te regelen: Digital Funeral Professionals

Een nieuwe manier om als nabestaande diensten, abonnementen en lidmaatschappen op te zeggen is Digitale Nazorg. Van der Meer legt uit hoe het werkt: “Wij hebben nu al zo’n 2300 bedrijven in onze database, inclusief opzegprocedures waarmee je zelf of met onze hulp eenvoudig zaken kunt afwikkelen.” De volgende stap is dat Digitale Nazorg met de akte van overlijden kan zien waar nog een account actief is van de overledene: “De bedrijven die gekoppeld zijn aan i-Finish kunnen vervolgens zien dat die persoon inderdaad is overleden en het account blokkeren. Zij zullen dan ook geen pijnlijke post of mail meer versturen. Het voordeel voor nabestaanden is dat je meteen weet wat er nog moet worden geregeld. Het is een vrij jong initiatief, maar we zijn al met veel bedrijven in gesprek om de database verder uit te breiden.”

Meer weten?

Wil jij weten hoe je een verklaring van erfrecht regelt? Wij helpen je bij Vredehof graag op weg!

Meer informatie op onze website Digitale Nalatenschap.

Overlijden melden • 24 uur per dag:
088 1198 200

Neem gerust contact op wanneer u vragen heeft. Wij staan voor u klaar.

088 1198 200 info@vredehof.nl

De juiste keuze

Wij zijn overtuigd van onze kwaliteit, maar we ondersteunen die overtuiging graag met een aantal keurmerken die we met trots voeren.